Tháng Tư: Một mình ở Tây Nguyên (2)

II/ Kì vĩ thác chảy tràn

Hoàng hôn - chụp từ con đường chênh vênh kia hắt lên đường chính.

Vùng bán nguyệt giữa hồ đập E'A Kao rất đẹp, và lúc nào cũng lồng lộng gió.

Ngang qua rừng cao su Chư Sê, trời đất ngả dần vào bóngtối. Thứ ánh sáng leo lét cuối ngày hắt qua những cánh rừng lướt đi chầm chậm ngoài cửa sổ làm tôi vừa thích thú vừa cảm hoài.

Ở vùng đất này, mọi thứ đều gợi cảm giác quyết liệt. Gió mạnh bạo, mặt trời đỏ ối, những lối vào rừng sâu hun hút thẳng tắp, những ngôi nhà im lìm đóng chặt. Lần đầu tiên trong đời đi xe dù ban đêm, người lúc nào cũng căng ra vì hồi hộp và sợ nữa. Hai bên đường tối om, trong xe vàng vọt thứ ánh sáng như đèn điện vàng - như quê nội tôi những ngày còn bé xíu, tự dưng nhìn thấy ai cũng cảm thấy dữ tợn, có lẽ vì màu da đen thẫm và gương mặt không cười.

Tới Buôn Mê là nửa đêm, không có bất cứ ấn tượng nào ngoại trừ gió. Mà tháng Tư vốn chưa phải mùa gió dữ tại đây. Nhờ một người bạn giới thiệu nhà họ hàng trong này, tôi tới ở đập EAKao. Chủ nhà là người Bắc di cư, vừa lạ lẫm vừa quen thuộc, họ có điều gì đó vừa dè chừng vừa thân mật, khiến một kẻ lữ hành như tôi thoáng chạnh lòng. Đường đi vào một bên là hồ nước trải dài, một bên là cánh đồng thẳng tắp, cứ đi thẳng vào mãi là thấy vựa hồ tiêu, cà phê trù phú. Ở xã E'A Kao có khá nhiều người Bắc, những hàng quán và đồ ăn ở đây vẫn giữ nguyên phong vị. Ở đây 3 ngày, tôi đặc biệt thích con đường nghiêng ở hồ đập E'A Kao, nó thoai thoải như bất kì bờ đê ven những con sông phía Bắ. Có khác là người dân ở đây đi xe máy trên đường đó, chênh vênh nhưng cực kì thích thú - cảm giác lúc nào cũng sắp lăn xuống hồ nước bên dưới (chạy xe máy ở đường này không dành cho người yếu tim nhé). Tôi đã chạy xe ở giữa con đường đó, và băn khoăn chẳng hiểu mình đang ở đâu, và thực ra con đường nào dễ đi hơn - phía trên kia thẳng tắp phẳng lì hay hồ E A Kao xanh mướt dưới kia...Thật kì lạ, khi ở giữa thiên nhiên hoang dã, bạn sẽ không thể định hướng được nhiều, cái sự "into the wild" gần như là hiển nhiên, và dễ chịu, với cái cảm giác ấy.

Khi đến Daklak, bạn có khá nhiều lựa chọn để đi vì ở đây thác và rừng đều có, tới buôn Đôn có thể vừa cưỡi voi vừa đi thuyền độc mộc...Nhưng ngày hôm sau khi tỉnh dậy, tôi chỉ nghĩ được tới thác nước - bởi cái nắng ở đây rất đáng sợ. Nó khiến tôi khô cong như bị vắt kiệt. Từ 7h sáng mặt trời đã rực rỡ, Daklak đang cuối mùa khô, hanh hao và nóng dù gió vẫn dữ dội. Thời tiết ở đây rất khắc nghiệt, phân mùa rõ rệt. Tuy nhiên, cũng bởi cái nắng ấy mà bầu trời xanh đến kì dị - còn xanh hơn cả trời Mộc Châu. Đường đi vào hai ngọn thác hùng vĩ qua một đoạn đèo dốc. Khá vắng vẻ, đi gần nửa tiếng mới gặp một chiếc xe tải đi ngược chiều từ công trường thủy điện đang xây gần đó. Đoạn đường đi này làm tôi nhớ Mộc Châu kinh khủng, cũng bầu trời xanh như không thể, những đoạn dốc lên xuống, cái nắng đã mềm lại, bướm trắng bay rợp trời - cứ như mình lạc vào thế giới khác vậy. Chạy xe một mình vì thế trở nên vô cùng thú vị, vừa đi vừa dừng lại chụp hình, rồi gọi điện về khoe với bạn (công nhận hồi đó mình con nít ghê gớm). Cứ đi rồi sẽ đến! Và đến một ngã ba chỉ đường rất rõ ràng, một vào thác Gia Long, một vào thác DraySap - và không hiểu trong cơn hưng phấn thế nào mà tôi rẽ vào con đường còn lại - tức là chả vào cái thác nào sất mà đi vào 1 cái làng người dân tộc Ede. Lúc ấy là 10h, không một bóng người, xe cũng không, nhưng rất nhiều hoa dại mọc ở bên đường. Con đường đi vào khá xấu và đỏ quạch, bụi bay mù mịt. Cứ đi và không hiểu mình tìm kiếm điều gì ở con đường đó cho tới khi thấy một người dân tộc đang nhặt rất nhiều quả gì đó rơi rụng bên đường cho vào gùi sau lưng thì mới nhớ ra mục đích của mình. Hỏi đường và quay ngược về ngã ba. Trong những chuyến đi cuộc đời, hình như ai cũng có vài lần nhầm lẫn như tôi, có người cứ thế đi thẳng có người sẽ hỏi đường và quay lại, mà thực ra cũng chưa biết như thế nào sẽ tốt hơn?

Thác Gia Long đẹp một cách hiền hòa. Giữa tuần nên không có khách du lịch nào ngoài kẻ rảnh rỗi như tôi. Nước xanh mướt chảy chậm rãi dễ khiến người ta muốn lăn ra ngủ. Khuôn viên thác nhỏ, chỉ có cảm giác đi qua cầu treo là sung sướng. Lắc lư lắc lư, lúc nào cũng như sắp rơi nhưng dù có ngồi đó cả ngày chắc cũng không rơi được.

Thác Draysap thì ngược lại, ngay con đường đi vào đã gợi cảm giác ầm ào. Rộng rãi, cuồng bạo, mãnh liệt, hùng vĩ, mát mắt...có rất nhiều từ để có thể miêu tả ngọn thác Khói nổi tiếng này.

Chính xác thì nó như một dải mây trắng xóa vắt ngang làn trời xanh ngắt, bọt sóng lúc nào cũng bạc đầu và sôi sục. Còn khá hoang dã, thác Draysap gợi cảm giác về một Tây Nguyên như mình luôn nghĩ tới. Tới thác, tình cờ gặp ba người làm việc ở thủy điện gần đó, họ dẫn mình đi sâu vào trong thác. Để đi vào đó phải đi trên cây cầu đã bị lủng ruột - chỉ còn hai thành rộng khoảng 10cm vừa đủ một bàn chân đi chầm chậm, rồi bám vào những nhánh cây cổ thụ rất to ra hòn đá phía trước thác rồi ngồi đó uống bia và ăn cá nướng. Sung sướng hơn là phía trong thác DraySap có 1 con đường đi xuyên qua thác, vào đó lạnh buốt, nước dâng quá đầu gối (khuyến cáo nên mặc quần sooc ngắn nếu muốn đi con đường này). Bên trong lòng thác, chỉ nghe tiếng nước xối dữ dội ngoài kia, lạnh buốt nhưng sung sướng. Đó là một cảm giác tuyệt vời không thể nào quên!

Cây cầu người dân tộc Ede kia đang đứng có đoạn khoảng 2m bị "lủng ruột" chỉ đi trên thành cầu rộng 10cm. Đây cũng là người giăng lưới bắt cá ở thác cho mình ăn ké ở đó. Cá bống dưới thác nướng chấm với thứ muối ớt trộn gio đặc trưng của người Ede ngon không kể xiết - không phải lúc đó mình đói mềm, ăn cái gì cũng thấy ngon mà nói vậy đâu á!

Ngày thứ hai ở Daklak, tranh thủ đi vào khu rừng ở ngay gần đập E'A'Kao - mà không nhớ chính xác tên. Không có ấn tượng gì nhiều bởi nó không phải rừng chính - mọi thứ có vẻ hiền hơn so với mình tưởng tượng - hoặc có thể vì mình chỉ đi có một buổi. Ở Daklak có nhiều rừng kiểu này, còn rừng lớn thì không cho khách du lịch tham quan thì phải (?). Có khu bảo tồn thiên nhiên nhưng quá xa, và hình như chỉ tiếp khách theo đoàn có liên hệ trước. Chiều tối đi vào sâu thành phố Buôn Mê uống cafe và ăn linh tinh. Buôn Mê Thuột làm du lịch rất tốt, chặt chém khách cũng giỏi hơn dân Pleiku nhưng cafe thì dở hơn. Sáng hôm sau ghé thăm dinh Bảo Đại và làng dân tộc ở giữa thành phố - cảm giác không thích thú mấy vì nó hiện đại quá. Chiều định đi buôn Đôn mà bị cái làng kia làm mất hứng, nên chỉ quanh quẩn quanh đập E'AKao ngắm hoàng hôn gió lộng. Rồi thu xếp đồ đạc, và tối hôm đó lên đường xuống Đà Lạt.

Có lẽ ấn tượng về Daklak của mình chỉ là thác, thác và thác thôi.

Một mình với một mình thôi...

Bạn đồng hành trong suốt chuyến đi dài, thật dài...

Ở Buôn Mê Thuột không hề có chuyện chặt chém khách. Giá cả sinh hoạt thật sự khá cao. Du khách và dân địa phương cùng phải trả một mức giá như nhau nếu vào chung một quán. Tất nhiên thổ địa sẽ có nhiều chọn lựa hơn. Làng trong phố đúng là hiện đại, nhưng để duy trì và bảo tồn nó không hề đơn giản. Dân trong buôn là những người theo công giáo lâu đời. Trình độ và thu nhập khá cao. Sự kết hợp giữa văn minh và truyền thống vượt qua mọi xung đột về đức tin để lưu giữ những ngôi nhà sàn dài như bạn còn thấy đấy là kết quả nỗ lực của bao nhiêu người. Nếu có thời gian, chính những con người hiện đại ấy sẽ chia sẻ với bạn những phong tục tập quán đẹp mà họ trân trọng và gìn giữ hay hơn nhiều những người dân tộc nghèo ở các buôn xa. Đồng bào cắm mặt tìm cái ăn,thời gian đâu mà nghĩ tới phong tục như dệt thổ cẩm, làm rượu cần, đánh chiêng cúng chúc phúc, kể khan...

Ngọn thác Draysap đã bị san lấp làm thủy điện. Tiếc thay. Và cũng đau đớn thay. Daklak với tôi, vẫn là một bí ẩn, chẳng hiểu sao, mấy ngày ở đó cảm giác luôn thiếu thốn một cái gì đó. Có lẽ là một người đồng hành để chia sẻ, một khao khát khám phá rừng sâu, một mong muốn rõ rệt...Những điều thấy được, những nơi có thể đi, chẳng thể xoa dịu cái ham muốn bị thổi bùng lên bởi ngọn gió và cái nắng của vùng đất này. Đi xa rồi, mới thấy, có khi mình chỉ là một kẻ cưỡi ngựa xem hoa trước muôn ngàn điều kì vĩ của cao nguyên nắng cháy...

Lâm An