một điều lặng lẽ

Sau nhiều năm không gặp, K kể cho tôi nghe một câu chuyện về việc anh đang theo đuổi. Tôi biết K yêu việc phục chế các bảo tàng ở Việt Nam. Từ khi anh về nước, đó là công việc anh kiên trì thực hiện, một cách lặng lẽ và bền bỉ. Tôi cũng đã đến các bảo tàng ấy, rải rác ở các miền đất nước, để ngắm chúng một cách lặng lẽ. Lý tưởng của anh là một điều lạ lùng, ngay từ những năm tháng anh còn sống ở Pháp. 

Sáng ấy, K kể về bảo tàng gần nhất mà anh thực hiện ở ngoại ô Hà Nội. Đâylà một bảo tàng cá nhân, được thiết kế trong một căn nhà cổ tại làng nghề truyền thống. Nơi đây sẽ tái hiện lại cuộc sống của những người trong nhà, ba đời theo đuổi gìn giữ và phát triển nghề này. Khi lựa chọn các vật sẽ được trưng bày, K ngạc nhiên vì số lượng thư từ viết tay rất lớn, qua nhiều thời kỳ, nhiều năm tháng. Cho đến tận gần đây, các thành viên trong gia đình vẫn viết thư tay cho nhau, khi đi vắng, khi cần trao đổi hoặc thảo luận, khi muốn nhắn gửi yêu thương, khi muốn chia sẻ bất cứ điều gì... Đó là một ngạc nhiên đến ấn tượng. Chủ nhà đã nói với anh rằng: Chúng tôi không muốn xảy ra xung đột với nhau. Khi bạn viết điều gì đó ra giấy và gửi đi, điều đó sẽ giảm thiểu khả năng xung đột gây tổn thương cho nhau. Và họ đã làm điều đó trong nhiều năm qua, đời này truyền qua đời khác như một thói quen sinh hoạt như một nếp nhà. Một điều đẹp đẽ hiển hiện tự nhiên và lặng lẽ như thế đã khiến chúng tôi vô cùng xúc động. 

Việc viết tay một điều gì đó ngày càng trở nên khó khăn, ngay cả với những người yêu chữ nghĩa hay viết lách. Khi tôi bắt đầu sản xuất giấy viết thư cho Book Nest, nhiều người bảo tôi lại ham chơi rồi. Tôi không biết nói gì hơn vì không quen chia sẻ hay giải thích, mà cũng sợ sáo rỗng với chính mình. Nhưng sáng ấy, khi K kể cho tôi nghe câu chuyện về bảo tàng bé nhỏ, tôi nghĩ mình có thể mỉm cười một cách lặng lẽ. 

5 tháng trôi qua kể từ khi tiệm sách nhỏ bé của tôi ra đời, vài người bạn tôi đã bắt đầu viết postcard để gửi về Book Nest khi họ đi xa. Chúng tôi cũng bắt đầu viết thư tay để gửi qua lại, chia sẻ những câu chuyện mà khi chat vội vã khiến chúng tôi quên ngay sau đó. Đó là vì họ yêu mến tôi và muốn ủng hộ những điều tôi đang làm. Nhưng sau một thời gian, mỗi người cũng đều cảm thấy hạnh phúc lạ lùng khi nhận lại những dòng viết tay, điều mà lâu lắm rồi chúng tôi không trao gửi cho nhau nữa. Khi nhận thư, tôi dễ cảm thấy lòng mình mềm lại và thư thả hơn. Đó là một niềm vui lặng lẽ nhưng bền bỉ và ngọt ngào. 

Sài Gòn, tháng Chín, 2015