một điều lặng lẽ

Sau nhiều năm không gặp, K kể cho tôi nghe một câu chuyện về việc anh đang theo đuổi. Tôi biết K yêu việc phục chế các bảo tàng ở Việt Nam. Từ khi anh về nước, đó là công việc anh kiên trì thực hiện, một cách lặng lẽ và bền bỉ. Tôi cũng đã đến các bảo tàng ấy, rải rác ở các miền đất nước, để ngắm chúng một cách lặng lẽ. Lý tưởng của anh là một điều lạ lùng, ngay từ những năm tháng anh còn sống ở Pháp. 

Sáng ấy, K kể về bảo tàng gần nhất mà anh thực hiện ở ngoại ô Hà Nội. Đâylà một bảo tàng cá nhân, được thiết kế trong một căn nhà cổ tại làng nghề truyền thống. Nơi đây sẽ tái hiện lại cuộc sống của những người trong nhà, ba đời theo đuổi gìn giữ và phát triển nghề này. Khi lựa chọn các vật sẽ được trưng bày, K ngạc nhiên vì số lượng thư từ viết tay rất lớn, qua nhiều thời kỳ, nhiều năm tháng. Cho đến tận gần đây, các thành viên trong gia đình vẫn viết thư tay cho nhau, khi đi vắng, khi cần trao đổi hoặc thảo luận, khi muốn nhắn gửi yêu thương, khi muốn chia sẻ bất cứ điều gì... Đó là một ngạc nhiên đến ấn tượng. Chủ nhà đã nói với anh rằng: Chúng tôi không muốn xảy ra xung đột với nhau. Khi bạn viết điều gì đó ra giấy và gửi đi, điều đó sẽ giảm thiểu khả năng xung đột gây tổn thương cho nhau. Và họ đã làm điều đó trong nhiều năm qua, đời này truyền qua đời khác như một thói quen sinh hoạt như một nếp nhà. Một điều đẹp đẽ hiển hiện tự nhiên và lặng lẽ như thế đã khiến chúng tôi vô cùng xúc động. 

Việc viết tay một điều gì đó ngày càng trở nên khó khăn, ngay cả với những người yêu chữ nghĩa hay viết lách. Khi tôi bắt đầu sản xuất giấy viết thư cho Book Nest, nhiều người bảo tôi lại ham chơi rồi. Tôi không biết nói gì hơn vì không quen chia sẻ hay giải thích, mà cũng sợ sáo rỗng với chính mình. Nhưng sáng ấy, khi K kể cho tôi nghe câu chuyện về bảo tàng bé nhỏ, tôi nghĩ mình có thể mỉm cười một cách lặng lẽ. 

5 tháng trôi qua kể từ khi tiệm sách nhỏ bé của tôi ra đời, vài người bạn tôi đã bắt đầu viết postcard để gửi về Book Nest khi họ đi xa. Chúng tôi cũng bắt đầu viết thư tay để gửi qua lại, chia sẻ những câu chuyện mà khi chat vội vã khiến chúng tôi quên ngay sau đó. Đó là vì họ yêu mến tôi và muốn ủng hộ những điều tôi đang làm. Nhưng sau một thời gian, mỗi người cũng đều cảm thấy hạnh phúc lạ lùng khi nhận lại những dòng viết tay, điều mà lâu lắm rồi chúng tôi không trao gửi cho nhau nữa. Khi nhận thư, tôi dễ cảm thấy lòng mình mềm lại và thư thả hơn. Đó là một niềm vui lặng lẽ nhưng bền bỉ và ngọt ngào. 

Sài Gòn, tháng Chín, 2015

"Về cô gái này" - Về một nỗi cô đơn

Bạn có biết điều giống nhau nhất giữa một người 121 kg và một người 36 kg? Đó là cảm giác bất lực vì không thể tự kiểm soát được cơ thể mình. Nếu bạn là phụ nữ, cảm giác đó thật bế tắc và chán nản. Nếu bạn là một phụ nữ nhạy cảm như Z, điều đó trở thành nỗi cô đơn đến tuyệt vọng. Khi bạn quá béo, mọi thứ trở nên khó khăn. Những điều ai cũng có thể hình dung ra là quần áo chật chội, đi lại nặng nề, ánh mắt gièm pha kỳ thị của người xung quanh… Nguyễn Ngọc Thuần đã tàn nhẫn hơn tất thảy, khi mở toang sự xấu hổ và đơn độc của Z. Cô béo đến nỗi không thể nhìn thấy bước chân của mình trên cầu thang. Cô bước xuống bằng suy đoán về khoảng cách và có thể ngã vì điều đó. Khi vấp ngã cô gần như không thể đứng dậy. Cô béo đến nỗi không thể nhìn thấy âm hộ, không thể tự tay chạm đến thứ tuyệt vời nhất của mình để làm vệ sinh mà phải thiết kế ra một cỗ máy làm việc đó. 

Đó là những bất tiện của đời sống mà nếu ở một xã hội khác có thể được giải quyết bằng sự chia sẻ thẳng thắn với người sống cùng hoặc các trung tâm tư vấn tâm lý. Ở nơi Z đang sống thì không, cô chìm sâu dưới đáy của sự mặc cảm, của cảm giác bị ruồng bỏ khinh khi từ chính những người phụ nữ. Cô sống trong thế giới riêng mình, đối mặt với cái chết bất ngờ trong đêm bởi triệu chứng ngừng thở trong giấc ngủ. 

Nhưng chứng béo phì có thực sự là điều khiến Z ngạt thở với cuộc sống này? Đó có phải lý do khiến cô không thể hạnh phúc? Là lý do khiến J, người chồng gắn bó với cô từ năm 18 tuổi rời bỏ cô không một lời từ biệt? Là lý do khiến cô không thể làm mẹ một cách trọn vẹn? Có lẽ là không. Chính nỗi cô đơn bẩm sinh là nguyên nhân khiến cô không thể tin rằng tình yêu của J khiến anh chấp nhận cơ thể cô. “Những kẻ cô đơn không bao giờ có thể tiêu hoá nổi tình yêu”, là một mệnh đề nhức nhối mà tác giả đã gieo vào người đọc. Và Z, khi nhận ra mệnh đề này, cô đã chính thức từ bỏ việc tìm kiếm hạnh phúc trong thế giới thực. Đó là khi cô từ chối Sumo, một người béo phì hài hước mà cô đã theo dõi từ lâu trên Facebook và cả ngoài đời thực. Cô từ chối một người dễ mến và yêu quý cô, ngay trong chuyến đi cô đã sắp xếp để được ở gần anh. 

“Tôi đã quá cô đơn đến mức nghĩ rằng, mình không cần phải lựa chọn. Tôi đã lẽo đẽo bên Sumo, tìm hiểu những gì liên quan đến anh, tôi ướm vào đó, tôi ngỡ rằng mình đang túng thiếu. Nhưng kỳ thực, tôi giống như một người đi dạo cuối tuần, với ước muốn cần phải đem một thứ gì đó về nhà hơn là sự thật vốn có của nó”. 

Z giảm cân không phanh xuống đến con số báo động. Và cô tiếp tục mất khả năng tự làm chủ hành động của mình. Khác chăng, lần này Z đã từ bỏ việc chịu đựng cơ thể mình. Cô chấm dứt những lời thì thầm của trái tim mình. Cô cống hiến cơ thể cho khoa học và giữ lại một cuốn nhật ký cho đứa con nuôi. Tất nhiên, Về cô gái này không chỉ ngập tràn nỗi cô đơn u ám như vậy. 

Tác giả đã rất khéo léo đan xen các nhân vật thú vị để mang đến cảm giác nhẹ nhàng cho độc giả: nhân viên giao hàng yêu ca sỹ M, giám đốc sáng tạo K, bà bán cà-phê cuối xóm và thằng bé giao nước uống tại nhà... Họ là những mảnh ghép cân bằng lại sự cô đơn của nhân vật chính. Đó là những sự tử tế luôn tồn tại xung quanh mỗi chúng ta, là minh chứng rằng mỗi con người đều có quyền lựa chọn sống đơn độc hoặc trở thành một phần của thế giới. Đôi khi chúng ta phải chấp nhận từ bỏ sự nhạy cảm của chính mình để sống sót trong thế giới có quá nhiều khắc nghiệt và nỗi buồn này. Phần kết của câu chuyện mở ra những góc nhìn nhẹ nhàng hơn về cuộc đời của Z. Người đọc sẽ thở phào vì mọi thứ có lẽ không đến mức bi kịch đến như thế. Người ta có thể giải quyết nỗi cô đơn của Z theo các cách khác nhau như rời khỏi thành phố này đến một thành phố khác, lao vào những mối quan hệ mới mà không suy nghĩ về sự gắn kết tương lai... Hoặc đó cũng chỉ là một động thái xoa dịu đầy hòa hoãn của Nguyễn Ngọc Thuần mà thôi.

9/2015

Autumn's fever

Đông Du, Sài Gòn, một chiều thứ Hai đẹp trời. Tôi muốn thu hết những thanh âm, các cơn gió và lời thì thầm ở con phố này trong một buổi chiều đẹp như chiều nay. Cuối cùng, nhầm lẫn chiều nay đã khiến tôi không gặp được anh. Cuối cùng, tôi chẳng hiểu mình sửa soạn thật xinh đẹp để làm gì. Cứ như lại tung tẩy vào hư không. Nhưng mà buổi chiều nay đẹp đến mức chuyện gì cũng có thể bỏ qua, điều gì sai sót cũng có thể trở thành tuyệt vời.

Trời chiều chuyển gió mùa. Đi bộ qua Đông Du, u bán hàng quen lâu năm bảo con ngày càng đẹp nhưng sao vẫn đi một mình. U bảo tôi thay đổi nhiều rồi, như một người trưởng thành không đến chỗ cô lúc 1h sáng nữa, đẹp như một người nước ngoài. Tôi bảo con già hơn trước rồi. U bảo mỗi năm mỗi chín chắn, có gì đâu mà sợ. Tôi không sợ mình già. Chỉ cảm thấy năm tháng mong manh không thể nắm trong tay điều gì cụ thể.

Bây giờ là cuối tháng Tám, tôi không thể làm gì ngoài việc sống thật tốt trong thế giới của mình. Bây giờ, bốn mùa đều là hi vọng, đều là hẫng hụt. Tôi trở lại thuở lên kế hoạch cho những chuyến đi một mình đến những đất nước xa lạ. Tôi nghĩ đến M6, bộ sưu tập những bao diêm, mây bay trên bầu trời, những người đàn ông không bao giờ thấy mặt trong những giấc mơ và các bạn tôi đã không còn nghe tiếng.

Cầu bình yên cho những ngôi sao nhỏ của tôi, đã và đang bay đi. Tôi sẽ yên an trở thành một nơi chốn, một thùng thư, một sự im ắng. Tôi sẽ không chờ đợi nhưng cũng không muốn chuyển động nữa, nhất là trong những ngày đẹp trời như thế này,

Just a dream

Để tận mắt thấy khung cảnh một giấc mơ, tôi đã đi rất xa bằng rất nhiều phương tiện. Có lẽ, nhiều tháng ngày sau này tôi sẽ không thể quên cảm giác đôi chân mình phồng rộp lên vì đi bộ trên highheels ở đường. Vừa đi vừa đếm số nhà vừa lo giữ váy để slip dress không tung bay. Lần đầu tiên ở thành phố này, tôi có cảm giác mình tức cười như thế. Tôi đã không chắc chắn về đường phố, bước xuống taxi một cách vu vơ và nghĩ là mình có thể đi bộ.
Đúng là tôi có thể đi bộ,
tôi chỉ không ngờ con phố ấy có đến mười mấy nhà mang số 39, mười mấy nhà khác mang số 37... và phải đi qua đến bảy ngã tư đèn đỏ mới đến được nơi cần đến,
vừa đi vừa đếm vừa lo giữ slip dress,
một hình ảnh không thể tức cười hơn,
.
Khi đó đang là buổi hoàng hôn sâm sẩm mây đen,
tối đó trời mưa lớn,
tôi nhớ đến lời mình nói một ngày chưa xa
anh hãy nhìn lên bầu trời, em sẽ ở đó vào ngày mưa bão nhất
.
Về giấc mơ,
không gì hiện hữu thực sự
trừ một bản nhạc jazz bất chợt giữa thinh không,

Love, fear and the time machine

12 years, start from Out of myself, I can't stop loving Riverside.
"Love, fear and the time machine" will be a masterpiece.
It's very different to what they'd done before.
It will still be full of imagination, memories and sadness but lightly.
It will be beautiful like John Banville's words.
The great gift for this winter!

Every July, Sophie sings but I don't know why

It will be there to watch us to see if anything has changed
We’ll meet up from fated mornings and July’s eyes will be so strained

I’m just a little worried it won’t go so well
I’m just a little worried for what time will tell

Maybe I am crying for July is all I know
And if nothing has changed by then I always will be crying over you

What if I always will be crying over you
What if I always will be crying over you

Nashville skyline

Buổi sáng, lắng nghe câu chuyện của mấy mươi con người lòng không khỏi dâng lên cảm giác muộn phiền. Không thấy bầu trời chỉ thấy lòng người, chỉ nghe tiếng người,

và âm âm u u tiếng máy lạnh thở,

Mấy mươi câu chuyện, mấy mươi con người, mấy mươi tiếng nói bị giam giữ, mấy mươi con ngươi đã khép kín, mấy mươi con người không thể tự mình ngồi xuống định hình chính mình 

Có những nghịch lý tồn tại song hành và được chấp nhận,

như sự tồn tại của một buổi chiều quá đẹp, nắng tàn nhỡ nhàng không rõ buổi, không rõ màu, cứ nhờ nhờ một sắc âm âm khiến ta lạc lối lạc cả phương thức lẫn ngôn từ, 

như sự ra đời của những cuốn sách trong chu kỳ sinh nở hàng năm của các tên tuổi, như sợ cũ mòn nhưng không thể mới nổi, như sợ mất tăm nhưng không thể thôi chìm nghỉm

như mình đang yên lặng nhìn những biến thể mới của thế giới bên trong như thể đã quen thuộc và nắm vững chúng, kỳ thực lòng mình vẫn không thể thôi xung đột và mâu thuẫn, đòi hỏi sự vận động mỗi thời khắc ngơi ra khỏi công việc

như trái tim vẫn bị quyến rũ bởi sự đơn độc của bản thân và của người khác, dù cơ thể không thể chịu thêm bất kỳ sự thương tổn do nỗi cô độc gây ra nữa,